Nhưng với tình trạng thiếu việc làm, việc làm không ổn định, thu nhập thấp, một bộ phận người lao động (NLĐ) đã lựa chọn hưởng BHXH một lần, điều này đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi trước mắt và sau này của chính bản thân NLĐ và toàn xã hội.

Việc NLĐ ra khỏi hệ thống BHXH là thực trạng đáng quan tâm, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ, mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm của Chính phủ khi thực hiện an sinh xã hội cho toàn dân, mục tiêu không để ai ở lại phía sau. Bởi, nhận BHXH một lần chỉ có thể giải quyết nhu cầu kinh tế trước mắt, nhưng về lâu dài, sẽ rất thiệt thòi cho NLĐ khi hết tuổi lao động, ảnh hưởng không nhỏ đến hệ thống an sinh xã hội của đất nước.

Chính vì vậy, để đảm bảo an sinh xã hội và ổn định cuộc sống của người lao động khi về già, BHXH Việt Nam khuyến cáo NLĐ không nên vì khó khăn kinh tế trước mắt mà chọn hưởng BHXH một lần. Vì sẽ "lợi trước mắt nhưng thiệt thòi về sau" như:

Thứ nhất, người lao động không còn trong hệ thống an sinh xã hội không được Nhà nước bảo hộ, mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng, mất nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già. Người tham gia BHXH khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ tăng theo chỉ số giá tiêu dùng theo mức tăng trưởng kinh tế hằng năm.

Thứ hai, người lao động mất đi cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí suốt đời để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già thường xuyên ốm đau nhất bệnh tật.

Thứ ba, thân nhân của người lao động không được hưởng chế độ tử tuất khi không may người lao động qua đời.

Bởi nếu người đang hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng sẽ được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần theo số năm người lao động đã tham gia.

Thứ tư, số tiền người lao động nhận BHXH một lần sẽ thiệt hơn so với số tiền đã đóng vào quỹ BHXH.

Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động. Trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu người lao động hưởng BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Như vậy, nếu lĩnh BHXH một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.

Thứ năm, khi không rút BHXH một lần, khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là "của để dành" quý giá của người lao động, nó không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan BHXH quản lý và sử dụng đầu tư tăng trưởng và để đảm bảo vấn đề an sinh của xã hội.

Thứ sáu, khi NLĐ đã nhận BHXH một lần, nếu tiếp tục quay lại tham gia BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đã đóng BHXH trước đó, dẫn đến NLĐ có thể không đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện thì mức lương hưu cũng không cao.

Do vậy, NLĐ cần hiểu rõ, với những khó khăn trước mắt, NLĐ hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện (được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng với các mức 10%-25%-30% trên mức đóng BHXH hằng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn) để được cộng nối với thời gian đã tham gia BHXH trước đó để hưởng chế độ hưu trí. Vì thời gian đóng BHXH càng nhiều thì mức hưởng lương hưu sẽ càng cao”.

Nhằm khuyến khích người lao động ở lại hệ thống BHXH để được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi người lao động đến tuổi nghỉ hưu, tránh những thiệt hại khi hưởng BHXH một lần, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định nhằm mở rộng, gia tăng lợi ích để mọi người lao động có thêm cơ hội được hưởng lương hưu.

Trong thực tế, nhiều người lao động khi đã nhận BHXH một lần rồi lại mong muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng Luật BHXH hiện hành chưa quy định về trường hợp cho nộp lại số tiền đã rút để phục hồi những năm đã đóng.

Trường hợp nếu không may bị thất nghiệp, người lao động nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề để vượt qua những khó khăn trước mắt và các quyền lợi hưởng như: Được hưởng trợ cấp thất nghiệp bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp; được hưởng chế độ BHYT theo quy định để khám, chữa bệnh BHYT khi không may ốm đau, bệnh tật; được hỗ trợ học nghề; được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề tại Trung tâm dịch vụ việc làm trên toàn tỉnh.

Vì vậy, mỗi NLĐ cần cân nhắc, lựa chọn thật thấu đáo, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu đảm bảo cuộc sống khi về già cho chính mình./.

Minh Tân