Vận động người dân tham gia BHYT hộ gia đình tại An Nhơn (Bình Định)

Tuổi già với hai chữ “An sinh”

Ở tuổi gần 70, ông Đoàn Đức Quang (thị xã An Nhơn, Bình Định) không nhớ đã bao nhiêu lần mình phải đi lại trên cung đường Bình Định – TP. Hồ Chí Minh. Mang bệnh ung thư gan gần 15 năm nay, hết mổ, xạ trị rồi nhận thuốc điều trị ở nhà, trở lại tái khám... cái chu kỳ ấy cứ lặp đi lặp lại đã 15 năm nay, Bệnh viện Chợ Rẫy gần như trở thành ngôi nhà thứ 2 của ông lúc tuổi già. Vẫn biết là sinh, lão, bệnh, tử - đời người thật khó tránh, nhưng đôi khi nhìn lại thời gian dài trên giường bệnh, ông Quang cũng không khỏi chạnh buồn.

Dù sao ông Quang vẫn còn may mắn hơn nhiều người. Với mấy chục năm công tác, tham gia BHXH, ông Quang là cán bộ hưu trí, về già không làm được gì ra tiền nhưng vẫn có đồng ra đồng vào. Lương hưu ông đang hưởng gần 04 triệu đồng sau mấy kỳ tăng lương hưu theo điều chỉnh của Chính phủ, thuộc vào hàng trung bình khá và với tuổi già của ông thì đó là một sự an ủi rất lớn, thấy mình chủ động ít nhiều chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào con cái. Và đặc biệt, cùng với lương hưu, ông Quang còn có tấm thẻ BHYT – một vật bất ly thân trong suốt quãng thời gian ông mang trọng bệnh. Tuổi già, lại đang mang bệnh, trí nhớ không thực sự minh mẫn nhưng trong câu chuyện chia sẻ với chúng tôi, ông kể về những lần qua cơ quan BHXH lấy xác nhận chi phí đồng chi trả vượt quá 06 lần lương cơ sở - điều kiện để ông được miễn cùng chi trả. “Là cán bộ hưu trí nên BHYT của tôi được chi trả 95%, bản thân tôi chỉ phải trả 05% chi phí khám, chữa bệnh. Tuy nhiên, do bệnh nặng nên thường chỉ sau 01 đợt điều trị đầu tiên của năm, số tiền cùng chi trả của tôi đã vượt quá 06 tháng lương cơ sở nên những lần điều trị tiếp theo tôi sẽ được chi trả 100% khi có giấy xác nhận này” - ông Quang giải thích thêm với chúng tôi.

Trong dữ liệu quản lý chi phí BHYT hằng năm của BHXH thị xã An Nhơn, tên của ông Đoàn Đức Quang có lẽ đã được những cán bộ ở đây nhớ rõ nhất vì năm nào cũng có trong danh sách được BHYT chi trả với chi phí cao. Lướt nhanh một đợt điều trị của ông, tổng chi phí lên đến 532 triệu đồng; chi phí dịch vụ kỹ thuật/thuốc thấp nhất cũng lên đến 28-30 triệu đồng, cao nhất lên đến 60 triệu đồng. Cứ như thế, suốt những năm qua, không cần cộng chi tiết, hình dung sơ bộ cũng đủ thấy chi phí BHYT chi trả cho những ngày tháng điều trị bệnh của ông lớn đến mức nào.

Tuy con cái ông cũng đều đã có công việc ổn định, thu nhập tạm ổn nhưng thử đặt câu hỏi: mỗi đợt điều trị phải bỏ chừng đó tiền lo cho bố mình và số đợt điều trị chưa biết sẽ dừng lại khi nào? Chắc chắn là khó khăn vô vàn nếu không muốn nói là không thể.

... nỗ lực để toàn dân được an sinh

Từ cá biệt 01 trường hợp của ông Quang và nhiều người khác nữa mới thấy, lương hưu và nhất là BHYT quan trọng đến nhường nào với người già và cả với những người trẻ; không chỉ với bản thân họ mà còn với gia đình họ, với cộng đồng. Như đã nói, ít hay nhiều, ông Đoàn Đức Quang vẫn may mắn khi có lương hưu và cùng với đó là thẻ BHYT hưu trí. Nhưng với nhiều người dân ở thị xã An Nhơn, Bình Định, không phải ai cũng đủ may mắn như vậy. Suốt những năm qua, từ việc giải quyết chế độ, chi trả lương hưu, BHYT cho người dân, nhất là với những trường hợp tiêu biểu như ông Đoàn Đức Quang, cán bộ cơ quan BHXH thị xã An Nhơn càng thấu hiểu và thêm tự hào vì những giá trị nhân văn mà nghề nghiệp của mình mang lại cho cộng đồng xã hội.

Phó Giám đốc phụ trách BHXH thị xã An Nhơn Nguyễn Thị Nhã cho biết: Mặc dù là thị xã nhưng đời sống của người dân An Nhơn không cao, vẫn chủ yếu làm nông nghiệp, trồng lúa, thu nhập không được là bao; không phải ai cũng có điều kiện để tham gia BHXH, tham gia BHYT. Dù vậy, suốt những năm qua, mỗi cán bộ BHXH thị xã An Nhơn luôn nỗ lực, cố gắng không ngừng để ngày càng nhiều người có BHXH, BHYT, được bảo đảm An sinh tuổi già như ông Đoàn Đức Quang.

Những con số chi tiết được Phó Giám đốc phụ trách BHXH thị xã An Nhơn chia sẻ: năm 2009, số tham gia BHYT trên địa bàn là con số hết sức khiêm tốn, bao phủ chưa đầy 50% dân số trên địa bàn; đến năm 2015, tỷ lệ bao phủ đạt 63% - đã tăng thêm khoảng 15% nhưng vẫn còn quá thấp so với bình quân chung của cả nước. Nỗ lực nhiều hơn, và đến nay, đã đạt gần 92% người dân ở An Nhơn có BHYT, với khoảng 160.000 người (dân số An Nhơn hiện là 175.000). Trong số này, từ năm 2009 đến nay, nhóm BHYT hộ gia đình tăng hơn gấp 03 lần, đạt gần 70.000 người; đây cũng là nhóm hiện đang có số đối tượng tham gia lớn nhất trong tổng số người tham gia BHYT trên địa bàn. Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng cũng có mức tăng trưởng đáng kể, gần gấp 03 lần so với năm 2009, hiện đạt khoảng 15.000 người tham gia.

Kinh tế của thị xã An Nhơn dần tốt hơn trong mấy năm trở lại đây, nhất là khi có Khu công nghiệp Nhơn Hòa, thu hút nhiều doanh nghiệp FDI đầu tư, tạo động lực thành lập mới thêm nhiều doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm và thu hút lao động trên địa bàn tham gia BHXH, BHYT. Dù vậy, số tham gia BHXH, BHYT bắt buộc đã tăng nhưng BHXH thị xã cũng phải đối mặt với trở ngại khi áp lực thu, giải quyết thủ tục hành chính và nhất là giảm nợ đọng trong bối cảnh nhân lực biên chế của đơn vị không hề tăng trong vài năm qua. Đó là chưa kể đến việc công tác thu với nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ (hiện chiếm đa số tại An Nhơn) khá phức tạp, Phó Giám đốc Nguyễn Thị Nhã chia sẻ.

Nhưng với nỗ lực để ngày càng có nhiều người dân được tham gia BHXH, BHYT, BHXH Thị xã An Nhơn chủ động các biện pháp để đảm bảo thu đúng, đủ - là tiền đề để giải quyết quyền lợi cho người lao động. Số thu hàng năm luôn đạt và vượt kế hoạch; có năm vượt kế hoạch gần 06%. Lãnh đạo BHXH thị xã An Nhơn dẫn chứng chi tiết qua những con số: trên địa bàn thị xã An Nhơn hiện có 345 cơ quan, đơn vị tham gia BHXH bắt buộc; so với năm 2015, tăng 129 đơn vị, tăng 2.691 người. Tương tự số tham gia BHXH tự nguyện tăng trưởng, hiện đạt 687 người, tăng so năm 2015 là 304 người. Tổng số thu 2019 của BHXH thị xã là 282.688,4 triệu đồng, đạt 101,28 % kế hoạch năm, so năm 2015 tăng 117.035,8 triệu đồng; tỷ lệ nợ năm 2019 chiếm 1,79%, so với năm 2018 số tiền nợ giảm 5.467,8 triệu.

Bên cạnh đó, BHXH thị xã cũng nỗ lực bảo đảm tốt nhất quyền lợi BHXH, khám, chữa bệnh BHYT cho người tham gia, coi đây là mục tiêu “kép”: vừa thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền lợi người tham gia BHXH, BHYT, vừa tạo động lực để chủ sử dụng lao động, người lao động và Nhân dân thấy được sự cần thiết phải tham gia BHXH, BHYT cũng như việc đóng BHXH, BHYT đúng, đủ, kịp thời. Năm 2009, tổng số lượt khám, chữa bệnh được thanh toán BHYT là 104.322, đến năm 2019, số lượt tăng lên gấp 3 lần, hiện đạt gần 400.000 lượt người. Thực hiện xét duyệt hồ sơ các chế độ BHXH ngắn hạn chính xác đảm bảo đúng chế độ quy định và chi trả các chế độ BHXH được kịp thời, tạo thuận lợi cho người hưởng; hằng năm phục vụ trên 5.000 lượt người hưởng lương hưu & trợ cấp BHXH hằng tháng, tổng số tiền chi trả trên 100 tỷ đồng; công tác quản lý tiền mặt chi trả tuyệt đối an toàn, chưa để xảy ra mất mát hoặc tiêu cực trong chi trả, được người hưởng đồng tình, tin tưởng.

Chính sách BHYT đã dần đi sâu vào cuộc sống, số người tham gia đã đạt gần 92% dân số, nhưng với BHXH thì còn thấp, để bảo đảm an sinh toàn diện thì phải tăng số này, mục tiêu là ngày càng có nhiều người dân An Nhơn có lương hưu khi về già, Phó Giám đốc phụ trách BHXH thị xã An Nhơn chia sẻ về định hướng thời gian tới.

Trở lại với câu chuyện của cán bộ hưu trí Đoàn Đức Quang, cũng như nhiều người khác đã và đang được hưởng quyền lợi BHXH, BHYT trên địa bàn thị xã An Nhơn, chúng tôi hiểu rằng, những nỗ lực, cố gắng của cán bộ viên chức, người lao động BHXH thị xã An Nhơn trong những năm qua và đạt được mục tiêu phát triển các năm tới sẽ là nền tảng bảo đảm An sinh dài lâu cho người dân trên địa bàn./.

Đan Hà (Tạp chí BHXH)