Bình quân mỗi ngày, cơ sở Trường Thọ của gia đình anh Khoa và anh Duy phải dùng đến 2 tấn gạo làm nguyên liệu sản xuất bún. Với ngần ấy nguyên liệu, số bún khô thành phẩm tương ứng là 1,8 tấn. Cơ sở Bún gạo dề Trường Thọ được vận hành nhịp nhàng bởi 3 hộ gia đình: Hộ ông cả ở TP.HCM lo phân phối sản phẩm tới hơn 12 tỉnh, thành phố phía Nam; hộ ông giữa (anh Duy) và hộ ông út (anh Khoa) trực tiếp sản xuất và phân phối ở Bình Định và các tỉnh, thành phố lân cận.

Với thị trường rộng, sản lượng cao và ổn định, đời sống kinh tế gia đình anh Khoa và anh Duy ở làng bún bánh An Thái tương đối ổn. Cách đây hơn 2 năm, ông Nguyễn Văn Phúc- một nhân viên đại lý thu BHXH, BHYT của xã nói với anh Duy chuyện “thủ thế về sau” bằng cách tham gia BHXH tự nguyện. Ông Phúc chỉ cần phân tích sơ bộ ý nghĩa của loại hình “bỏ ống an sinh xã hội” này, anh Duy liền gật đầu và quyết tham gia ngay cho cả 2 vợ chồng, rồi đóng phí cùng lúc 5 năm liền. Chưa hết, anh Duy còn “kéo” luôn vợ chồng Út Khoa cùng tham gia BHXH tự nguyện với mình.

Mới đây, phóng viên Tạp chí BHXH cùng với anh Phạm Vũ Quang Hà- Giám đốc BHXH TX.An Nhơn có dịp ghé thăm làng bún bánh An Thái. Tại cơ sở Bún gạo dề Trường Thọ, trò chuyện với chúng tôi, anh Duy bộc trực chia sẻ: “Thú thiệt với các anh, đầu tiên tui vì tin chú Bảy Phúc mà tham gia BHXH tự nguyện. Chú Bảy thương anh em tụi tui và rất nhiều người ở làng nghề này. Lúc đó, tui nghĩ chủ Bảy khuyên thì chắc chắn là điều tốt, điều có lợi nên tham gia ngay. Sau này biết thêm về BHXH tự nguyện, tui thấy nó cũng hợp lý như cách ông bà dạy là lúc làm được thì ráng để dành cho lúc thắt ngặt...”.

Anh Duy còn trải lòng rằng, dẫu việc làm bún đương lúc thuận lợi, nhưng thị trường lên xuống đâu ai nói trước được chuyện gì. Cho nên, tham gia BHXH tự nguyện để tích cốc phòng cơ, lo chuyện lâu dài sau này là việc nên làm. “Về già có chút tiền hưu cũng nhẹ thân và nhẹ cho con cái”- anh Duy chia sẻ. Nghe anh Duy nói, anh Khoa liên tục gật đầu đồng tình.

Chia sẻ bộc trực của anh Duy một lần nữa cho thấy, chủ trương của BHXH Việt Nam về việc khuyến khích BHXH các địa phương “chiêu mộ” người có uy tín trong cộng đồng vận động bà con tham gia lưới an sinh là hết sức đúng đắn. Được biết, ông Bảy Phúc vốn trước đây công tác tại UBND xã Nhơn Phúc, nay tuy đã nghỉ hưu nhưng vẫn tiếp tục cống hiến sức lực cho cộng đồng. Hồi cao điểm dịch COVID-19, ông Phúc rất tích cực cùng chính quyền chăm lo cho những gia đình gặp khó khăn với gạo, rau, mắm muối... Bởi vậy, ở làng bún bánh An Thái này, nói tới ông Phúc, từ già tới trẻ đều tin và quý trọng.

Theo ông Phạm Vũ Quang Hà- Giám đốc BHXH TX.An Nhơn, trên địa bàn thị xã có 28 làng nghề, chiếm đến 50% số làng nghề ở Bình Định như: Làng mai (trồng mai), làng rượu Bàu Đá, làng nón lá Gò Găng, làng bánh tráng Trường Cữu, làng đồ gỗ mỹ nghệ Nhơn Hậu... “Giúp bà con ở các làng nghề có lương hưu khi về già với BHXH tự nguyện là điều mà chúng tôi đang cố gắng làm”- ông Hà chia sẻ.

TX.An Nhơn là địa phương rất “khéo” trong lĩnh vực BHXH bắt buộc, khi tới hết tháng 9/2022 đã vượt chỉ tiêu bao phủ (đạt 104,8% chỉ tiêu do UBND Thị xã giao và đạt 101,1% chỉ tiêu do BHXH tỉnh giao), với 11.775 NLĐ tham gia, chiếm 11,3% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong lĩnh vực BHXH tự nguyện, tới nay toàn thị xã đã có 1.309 người tham gia, chiếm 1,26% so với lực lượng lao động trong độ tuổi. “Chúng tôi đã nỗ lực gặt hái kết quả tích cực trong việc chăm lo và bảo vệ quyền lợi NLĐ qua BHXH bắt buộc. Song song với việc duy trì và phát triển kết quả đạt được trong lĩnh vực BHXH bắt buộc, thời gian tới, chúng tôi sẽ tập trung nhiều hơn tới lĩnh vực BHXH tự nguyện. Điều này là hết sức cần thiết, vì mục tiêu trong tương lai là người hết tuổi lao động trên địa bàn đều có lương hưu”- ông Hà chia sẻ thêm.

Có thể nói, mong muốn mọi người dân khi hết tuổi đều có lương hưu là hoài bão của tất cả những người làm nghề “dệt lưới” an sinh, trong đó có ông Hà cùng những đồng sự của mình ở BHXH TX.An Nhơn. Để những người hết tuổi lao động đều có lương hưu là hành trình dài và không ít nhọc nhằn, nhưng như ông Hà nói “nếu không bắt đầu thì sao có thể mơ đến kết thúc có hậu”. Vì vậy, trong lĩnh vực BHXH bắt buộc- với những “lợi thế” thể hiện rõ qua các điều khoản trong pháp luật hiện hành, BHXH TX.An Nhơn đã phấn đấu đạt được kỳ vọng. Còn với lĩnh vực BHXH tự nguyện, dù dư địa còn nhiều, nhưng để đạt được kỳ vọng lại khó gấp vạn lần, bởi công cụ chủ yếu chỉ là truyền thông và vận động.

“Làng nghề với đặc thù tương đối ổn định trong sự phong phú, nhộn nhịp của hoạt động kinh tế. Trong làng nghề có hộ thu nhập cao, nhưng cũng có hộ chưa cao. Song, sự ổn định tương đối của thu nhập thường nhật là lợi thế trong vấn đề tích lũy. Chúng tôi sẽ tập trung nhiều hơn vào những làng nghề trên địa bàn, giới thiệu đến bà con BHXH tự nguyện là phương thức tích lũy được Nhà nước bảo hộ, thông qua những người nhiều uy tín như ông Bảy Phúc ở làng bún bánh An Thái. Tin rằng, trong thời gian tới, những làng nghề trên địa bàn sẽ trở thành điểm sáng ở TX.An Nhơn trong lĩnh vực phát triển BHXH tự nguyện…”- ông Hà “hé lộ” hướng đi trong những ngày tới.

Lâu nay, bà con ở các làng nghề ít khi nghĩ tới việc tuổi xế chiều nhận được lương hưu như cán bộ trong các cơ quan nhà nước. Với những người như anh Duy, anh Khoa ở làng bún bánh An Thái, với những người có uy tín như ông Bảy Phúc tham gia vận động, và với nỗ lực của tập thể CCVC và NLĐ ở BHXH TX.An Nhơn, chẳng bao lâu nữa bà con làng nghề trên địa bàn chắc chắn sẽ có suy nghĩ khác, đầy tích cực về chính sách BHXH tự nguyện.

Tạp chí BHXH